Het ondergaan van een keizersnede wordt, zo blijkt, door veel mensen (man, vrouw), onderschat. We hebben het dan niet alleen over de ingreep zelf, maar ook zeker over het herstel daarna. Veel vrouwen houden namelijk klachten over zoals buikpijn, bloedverlies en zelfs vruchtbaarheidsproblemen. Onderzoekers van het Amsterdam UMC hebben een internationale studie hiernaar gedaan en de klachten een naam gegeven: Cesarean Scar Disorder (CSDi). Hierdoor krijgen alle keizersnede-moeders die klachten hebben welke worden veroorzaakt door een afwijkend litteken in hun baarmoeder de erkenning die ze verdienen. Daarnaast biedt het mogelijkheden voor het doen naar vergelijkend onderzoek, wat hopelijk kan leiden tot meer (en betere) behandelingsmogelijkheden. 

Wat is een keizersnede?

Een keizersnede is nodig als een vaginale bevalling niet mogelijk is of gevaarlijk is voor moeder en kind. Dit kan bijvoorbeeld zo zijn als de baby dwars ligt in de baarmoeder. Men maakt een snee in de buik en hierdoor wordt de baby geboren. Voordat deze operatie van start gaat wordt er een ruggenprik gegeven door de anesthesioloog. In sommige gevallen is algehele narcose zelfs noodzakelijk (bijvoorbeeld bij een spoedkeizersnede). De operatie zelf duurt ongeveer 30 tot 45 minuten en wordt uitgevoerd door een gynaecoloog en zijn/haar assistenten. Er zijn altijd risico’s voor de moeder, bijvoorbeeld de kans op bloedingen, wondinfecties en problemen bij een volgende bevalling.

Meer dan 30.000 vrouwen per jaar keizersnede

In Nederlands zijn er per jaar meer dan 30.000 vrouwen die een keizersnede ondergaan. Bij zo’n 18.000 van hen ontstaat daarna een uitpuilend litteken in de baarmoeder (niche). Ongeveer 10.000 vrouwen houden daar uiteindelijk klachten aan over. Hier wordt nu dus onderzoek naar gedaan door het Amsterdam UMC, samen met buitenlandse expertisecentra.

Op basis van medische literatuur hebben arts-onderzoeker Saskia Klein Meuleman, gynaecologen Robert de Leeuw en Judith Huirne een onderzoek opgezet, samen met 31 internationale gynaecologen die gespecialiseerd zijn in klachten van vrouwen na een keizersnede. Dit resulteerde in een duidelijke omschrijving van het ziektebeeld, welke klachten passen erbij en wat is nodig om de diagnose te kunnen stellen. Klein Meuleman: “We hebben de definitie van het ziektebeeld ook voorgelegd aan vrouwen met deze klachten. Zij herkenden zich hierin en ze hadden geen aanvullingen.”

Sneller een duidelijke diagnose CSDi

Dankzij dit onderzoek kunnen vrouwen nu een duidelijke diagnose krijgen. Er kan nu beter gezocht worden naar een goede behandeling. Tevens kunnen zwangere vrouwen beter worden geïnformeerd over de mogelijke complicaties die na een keizersnede kunnen ontstaan. Klein Meuleman: “Een keizersnede is een zeer belangrijke, en vaak levensreddende, ingreep. Maar het is belangrijk dat we niet onderschatten hoeveel effect deze operatie kan hebben op de kwaliteit van iemands leven op de lange termijn”. Vrouwen horen hierover geïnformeerd te worden voordat ze een keizersnede ondergaan. Deze informatie kunnen ze meenemen bij eventuele besluitvorming rondom een keizersnee. Ook kunnen ze deze klachten sneller herkennen en daarmee sneller hulp zoeken als dat nodig is.

Buitenstaanders denken vaak te makkelijk

“Mijn zwager hoorde dat onze zoon geboren was door middel van een geplande keizersnede en zei tegen mijn man dat het ‘wel een lekker makkelijke manier was om te bevallen’. Het was tenslotte ‘geen echte bevalling‘ en wat kon je daar nou last van hebben?”, vertelt Liza. En er zijn meer mensen die zo schijnen te denken blijkt, als je door de Facebookgroep met keizersnede-moeders heen scrollt. “Mensen schijnen zich niet te realiseren wat voor een grote buikoperatie een keizersnede is. Okay, de ingreep zelf duurt misschien niet zo lang, maar het herstel er na kan echt wel een behoorlijke periode in beslag nemen en het dagelijkse leven beïnvloeden” zegt Liza.

“Het is gewoon ook heel pijnlijk als een mede-moeder eigenlijk gewoon tegen je zegt, dat jij dus je best niet hebt gedaan, omdat je niet op een natuurlijke manier bent bevallen. Dit klinkt wellicht dramatisch, maar psychisch doen dit soort uitspraken echt wel een hoop. Naast alle lichamelijke ongemakken, zoals pijn in mijn buik als ik staand mijn schoenen aantrek (er lijkt dan iets klem te zitten in de onderbuik), af en toe nog steeds een smettend litteken doordat alles ‘onder een afdakje’ zit en de continu angst dat ‘de boel misschien wel weer opengaat’, word je door dit soort uitspraken echt niet gelukkig”, vervolgt zij.

Wordt eigenlijk niet over gesproken

De klachten die Liza hierboven bespreekt, zijn eigenlijk dingen die ze normaal niet deelt. “Aan je vriendinnen vertellen dat je soms nog steeds een gaasje ‘onder je afdakje’ doet omdat het litteken anders gaat smetten is nou niet echt iets om te delen tijdens een gezellig middagje uit. Daarnaast heb ik altijd een beetje het idee dat het gewoon iets is waarmee ik moet dealen en waarover ik dus eigenlijk gewoon niet moet zeuren. Wat hebben andere eraan als ik ze vermoei met al mijn klachten, veroorzaakt door twee keizersnedes van ruim 14 en ruim 7 jaar geleden. De gedachtengang die ik eigenlijk altijd heb gehad, totdat ik het bericht las over de erkenning en het geven van een naam aan ‘onze kwaaltjes als keizersnede-mama’s. Stiekem vind ik die erkenning dus eigenlijk heel fijn, blijkt nu!”, sluit ze af.

Het hele onderzoek is gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift JAMA Network Open.

Afbeelding bovenaan: Chris Anderson on Unsplash
Afbeelding in artikel: Amit Gaur on Unsplash